CEO VNG Lê Hồng Minh: Chúng tôi làm công nghệ và trưởng thành

Có 3 cột mốc đáng nhớ trong quá trình làm công nghệ của VNG.

Bài “Tôi chơi và làm game” cuối năm 2006 là cột mốc đầu tiên, vì lúc đó chúng ta xác định sẽ làm "nhiều thứ hơn game" và đặt Yahoo làm đối thủ trực tiếp của mình. Bài viết này cũng là nguồn cảm hứng để VNG chiêu mộ được nhiều người mới, nổi bật nhất là anh Vương Quang Khải, vừa tốt nghiệp Master ở ĐH Columbia (Mỹ).

VNG bắt đầu năm 2007 với nhiều sản phẩm ‘web’ - tin tức, blog, mạng xã hội, forum, chat, email, search, nhạc, video... Ra mắt vào thời điểm tháng 8/2007, portal Zing.vn đã vượt qua Yahoo trở thành website có lượt truy cập lớn nhất Việt Nam chỉ sau 4 tháng ra mắt. Cuối 2010, Zing me - mạng xã hội kết hợp ’chơi game’ đạt gần 10 triệu MAU, vượt Facebook trở thành mạng xã hội lớn nhất Việt Nam với những tựa game đình đám như Nông trại vui vẻ, Khu vườn trên mây và Gunny Web.

Từ năm 2009, với chiến lược kiên định đầu tư vào đội ngũ kỹ sư và phát triển sản phẩm, VNG hiện tại gần như là công ty công nghệ duy nhất ở Việt Nam hoàn toàn sở hữu và làm chủ toàn bộ các sản phẩm của mình mà không phụ thuộc bất kỳ đối tác nào. Từ Zalo, ZingPlay đến các mảng kinh doanh mới như Zalopay, Cloud và AI, tất cả đều được xây dựng và kiên trì đi theo nguyên tắc này.

Bài học đầu tiên mà anh rút ra được ở cột mốc này là phải xây dựng sản phẩm và làm chủ công nghệ bằng chính năng lực cốt lõi của mình. Do thành công quá nhanh và quá lớn của game Võ Lâm Truyền Kỳ, VNG cũng bắt đầu xây dựng Web business bằng việc kết hợp với nhiều đối tác đưa các sản phẩm Web về vận hành tại thị trường Việt Nam. Nhưng chỉ sau 1 thời gian ngắn triển khai, chúng ta nhận ra rằng không thể thành công lâu dài bằng cách này. Trên hành trình trở thành công ty công nghệ thực thụ, chúng ta cần phải tự học cách xây dựng sản phẩm, dù quá trình này vốn nhiều khó khăn, rủi ro, và rất tốn kém.

Văn phòng đầu tiên của VNG (lúc đó là VinaGame) và Poster đầu tiên của Võ Lâm Truyền Kỳ

Cột mốc thứ hai là của năm 2012 - thời kỳ đỉnh cao của tất cả sản phẩm PC và chuẩn bị bước vào kỷ nguyên Mobile Internet.

Nhận thấy tiềm năng to lớn của thị trường ứng dụng di động, chúng ta đã quyết định từ bỏ mảng kinh doanh béo bở VAS (Value Added Services) để tập trung phát triển các sản phẩm như Zalo, Báo Mới và Zing MP3 cũng như bắt đầu ra mắt các Mobile Games.

Doanh thu của tất cả sản phẩm PC liên tục đi xuống trong khi VNG chưa thu được lợi nhuận từ Mobile Apps, cùng với đó là các khoản chi phí đầu tư cực lớn đã khiến chúng ta gặp rất nhiều khó khăn. Năm 2014 là năm đánh dấu kỷ niệm 10 năm, cũng là năm đầu tiên doanh thu của VNG giảm kể từ khi thành lập (gần 1,800 tỷ). Chỉ đến giai đoạn năm 2016 - 2017, khi mảng Mobile Games bắt đầu bùng nổ doanh thu thì VNG mới bắt đầu tự tin về mặt tài chính. Đến năm 2019, doanh thu mảng Mobile chiếm hơn 90% tổng doanh thu (so với 0% vào năm 2013). Cột mốc này đánh dấu sự chuyển mình thành công của VNG từ công ty chuyên về PC sang một công ty Mobile Internet - vốn là điều mà rất ít công ty công nghệ trên thế giới làm được. Trong khi đó, Yahoo - tượng đài Internet một thời và là mục tiêu của VNG, đã không còn vào thời điểm 2019.

Bài học quan trọng thứ hai là khi nhìn thấy một làn sóng công nghệ mới, chúng ta cần tập trung toàn lực với một niềm tin dài hạn, dù rủi ro rất cao và doanh thu có thể không đến trong ngắn hạn. Nhìn lại hành trình đã qua, anh vẫn tin tưởng rằng Mobile Internet là cơ hội vô cùng hiếm hoi và chúng ta rất may mắn khi được trải qua làn sóng bùng nổ này từ những ngày đầu tiên. Hiện tại, chúng ta đã mường tượng nhìn thấy làn sóng AI đang hình thành và sẽ tiếp tục thay đổi thế giới một cách toàn diện hơn nữa. Anh tin chắc rằng, ở kỳ sinh nhật lần thứ 30, VNG sẽ trở thành một công ty AI.

Giao diện Zing Me lúc bấy giờ

Cột mốc thứ ba là vào năm 2022, khi chúng ta vừa có một giai đoạn phát triển liên tục cả về người dùng và doanh thu, đặc biệt là trong dịch Covid.

Từ năm 2019, VNG đẩy mạnh nghiên cứu để đặt nền móng cho các mảng kinh doanh mới như Thanh toán tài chính, Điện toán đám mây; đầu tư vào các công ty game và công nghệ trên toàn cầu; liên tục tăng trưởng về số lượng nhân sự và chiêu mộ những chuyên gia lão làng từ thị trường quốc tế. Tập thể VNG bị cuốn theo ‘cơn sốt công nghệ’ giai đoạn ấy và đặt niềm tin rằng tất cả những khoản đầu tư của mình sẽ thành công.

Dù vậy, chúng ta vẫn phải đối diện với sự thật rằng phần lớn các khoản đầu tư sẽ không dễ dàng tăng trưởng như kỳ vọng. Đầu năm 2023, VNG đã phải cắt giảm hàng loạt nhân sự, rất nhiều dự án thử nghiệm và ‘thắt lưng buộc bụng’ trước tất cả khoản chi phí phát sinh. Tổng kết lại, VNG đã mất một khoản tiền lớn đầu tư không hiệu quả trong 5 năm trước đó, và để lại nhiều kinh nghiệm ‘thương đau’.

Bài học thứ ba sau những gì đã trải qua đó là luôn giữ vững sự kiên định, thái độ khiêm tốn và những giá trị cốt lõi của doanh nghiệp. Các công ty công nghệ lớn thành công thường bị cuốn theo sự hào nhoáng của các nhà đầu tư và những con số tăng trưởng ấn tượng. Họ quên mất những nguyên tắc kinh doanh cơ bản, chỉ tập trung vào việc mở rộng quy mô thật nhanh và thu hút khách hàng bằng mọi giá. Kết quả là nhiều công ty phải gánh chịu hậu quả nặng nề và buộc phải thay đổi hoàn toàn hướng đi.

VNG cứu trợ cộng đồng những ngày tháng Việt Nam kiên cường chống dịch

Bước vào tuổi 20, VNG không còn là một công ty start-up non trẻ. VNG năm 2024 là một công ty công nghệ lớn, doanh thu gần mức 10,000 tỷ (gấp 5 lần so với 2014) với hơn 4,000 Starter làm việc ở 14 văn phòng trên thế giới. Các mảng kinh doanh chủ lực - Game, Zalo, Fintech, Digital Business đang phục vụ hơn 100 triệu người dùng cá nhân và hàng chục ngàn khách hàng doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đối với chúng ta, sự trưởng thành của VNG đến từ nhiều khía cạnh khác nhau và không thể đo đếm được bằng con số.

Sự trưởng thành đến từ bản lĩnh vượt qua rất nhiều thất bại và thách thức khác nhau

Chúng ta còn nhớ thời điểm 2018 khi Data Center của VNG bị ’sập nguồn’. Đội ngũ VNG đã nỗ lực để hồi phục toàn bộ hoạt động chỉ sau 12 tiếng. Sau sự cố đó, VNG đã quyết tâm đầu tư vào Data Center Tân Thuận, hiện nay là một trong những Data Center hiện đại nhất Việt Nam.

Chúng ta còn nhớ giai đoạn 2019 khi Zalo đứng trước rất nhiều áp lực và nghi ngờ từ các cơ quan quản lý. Chúng ta đã kiên trì làm việc và minh bạch hoá toàn bộ source code và hệ thống vận hành để khẳng định Zalo là sản phẩm của người Việt. Sau đó, Zalo tiếp tục phát triển mạnh mẽ trở thành nền tảng liên lạc lớn nhất cho tất cả người Việt Nam, vượt xa các đối thủ nước ngoài lớn.

Chúng ta còn nhớ giai đoạn Covid, khi VNG vừa phải sắp xếp cho 4,000 người làm việc từ xa, vừa phải bảo đảm tất cả hệ thống sản phẩm vận hành ổn định, phục vụ nhu cầu tăng cao của người dùng, tiếp tục mở rộng các thị trường nước ngoài

Có lẽ chưa trải qua thách thức, chưa phải là người VNG….

Sự trưởng thành đến từ việc hiểu rõ giá trị sản phẩm mình theo đuổi, không chạy theo trào lưu ngắn hạn.

Chúng ta tin rằng các game crypto không tạo ra giá trị thực sự cho người dùng, trừ việc đầu cơ, và vì vậy đã kiên quyết nói không với làn sóng game ‘crypto lùa gà’.

Chúng ta tin rằng Zalo trở thành ứng dụng tin nhắn số 1 Việt Nam vì Zalo kiên trì tập trung vào giá trị cốt lõi sản phẩm - nhanh, ổn định, an toàn, tiện dụng - và không bị áp lực ‘kiếm tiền’.

Hàng triệu người dân Việt Nam nhận tin nhắn phòng chống bão lũ, thiên tai qua Zalo

Sự trưởng thành đến từ trách nhiệm với cộng đồng.

Chúng ta tự hào khi Zalo Connect đã kết nối và tạo điều kiện cho người dùng có thể giúp đỡ hàng trăm ngàn hoàn cảnh khó khăn trong những năm dịch Covid, cũng như gửi hàng trăm triệu tin nhắn cảnh báo thiên tai, bão lũ trong nhiều năm qua.

Chúng ta tự hào khi UpRace đã kết nối và vận động hàng trăm ngàn người Việt Nam tham gia chạy bộ, vừa làm thiện nguyện, vừa nâng cao sức khoẻ.

Chúng ta tự hào trong năm 2023, một năm khó khăn, VNG vẫn là một trong 30 doanh nghiệp tư nhân đóng góp thuế lớn nhất Việt Nam.

Dự án Đưa Internet về làng và Chạy bộ vì cộng đồng UpRace do VNG thực hiện

Sự trưởng thành đến từ quá trình phát triển của chính con người ở VNG.

Chúng ta trưởng thành khi 5 trong số 7 thành viên Ban Giám đốc VNG ngày nay từng là những kỹ sư, những người làm sản phẩm. Họ đã gắn bó và trưởng thành cùng với VNG từ 10 đến 15 năm và hiện tại đang đảm nhận những mảng kinh doanh lớn khác nhau.

Chúng ta trưởng thành khi rất nhiều bạn trẻ của VNG vẫn luôn liên tục học hỏi, phát triển và đảm nhận những vị trí quan trọng ở các mảng kinh doanh khác nhau, khi tuổi đời vừa ngấp nghé 30.

Chúng ta trưởng thành khi con người VNG luôn sẵn sàng đón nhận thách thức, và liên tục đổi mới bản thân trong một môi trường công nghệ cạnh tranh khốc liệt và thay đổi nhanh chóng.

Chúng ta cùng nhau trưởng thành qua từng thách thức, từng giấc mơ...

Chúng ta mơ ước sẽ tạo ra những sản phẩm cho hàng chục triệu người dùng và cùng nhau tạo dựng một công ty Internet thành công. Hiện tại, dù VNG vẫn còn nhỏ khi so sánh với những công ty công nghệ lớn trong khu vực và trên thế giới, nhưng chúng ta thực sự có thể tự hào khi đã hiện thực hóa được giấc mơ lãng mạn này.

Founder & CEO VNG, Anh Lê Hồng Minh