Sách VNG20: VNGGames - Gia tài “đồ sộ” sau 20 năm chinh chiến

Là BU gạo cội nhất của VNG, sau 20 năm lăn lộn ở thị trường Việt Nam và nước ngoài, VNGGames có trong tay kết quả kinh doanh ấn tượng, thị trường rộng khắp, đội ngũ nhân sự dày dạn kinh nghiệm trận mạc. Nhưng có lẽ, điều khiến những con người VNGGames cảm thấy tâm đắc nhất lại chính là tinh thần dám nghĩ, dám làm, luôn cùng hướng về mục tiêu chung.

Trước khi có tên gọi VNGGames, thì VNGGames chính là Vinagame. Ngay cả 5 thành viên ban đầu cũng chưa thể mường tượng được hết những ảnh hưởng của Vinagame đối với ngành game online tại Việt Nam tại thời điểm 2004. Những lần “lập đỉnh” liên tiếp của Võ Lâm Truyền Kỳ và vô vàn thành tích “đầu tiên” đã tiếp thêm cho đội ngũ Vinagame rất nhiều động lực để đón đầu thách thức và viết tiếp giấc mơ.

Tất nhiên, con đường làm người tiên phong không phải toàn màu hồng. Chẳng ai biết “làm game” là làm như thế nào. Tính đến thời điểm hiện tại, tức là 20 năm kể từ ngày Vinagame ra đời, dù số người chơi game tại Việt Nam đã lên đến hơn 50 triệu thì vẫn chưa có nhiều trường Đại học chính thức đào tạo ngành game. Với tâm thế của người mở đường, VNGGames xác định: “Cứ liều thôi. Thắng thì tốt, thua thì thử tiếp”.

Thực vậy, VNGGames trong suốt hành trình 20 năm luôn là BU gánh vác nhiều trọng trách quan trọng: phát triển kinh doanh, mở đường tìm kiếm các thị trường quốc tế mới và cũng là BU chịu nhiều “định kiến dư luận” nhất. Nhưng cũng vì thế mà tốc độ “trưởng thành” của Vinagame – VNGGames cũng thuộc tốp đầu.

Đầu tiên là từ lúc học làm game. Cuối năm 2004, cả 10 thành viên Vinagame sang Trung Quốc học làm game từ đối tác Kingsoft, “ngấu nghiến những gì mắt thấy tai nghe từ phía bạn”: phần mềm, phần cứng, máy chủ, mạng lưới, tiếp thị, bán hàng, điều hành trò chơi,…

Vào năm 2016 – 2017, VNGGames chuyển đổi thành công từ PC game sang mobile game với doanh thu bùng nổ sau 2 năm rất khó khăn. Nhắc đến cột mốc này, anh Lê Hồng Minh rút ra bài học: “Khi nhìn thấy một làn sóng công nghệ mới, chúng ta cần tập trung toàn lực với một niềm tin dài hạn, dù rủi ro rất cao và doanh thu có thể không đến trong ngắn hạn. Nhìn lại hành trình đã qua, anh vẫn tin tưởng rằng Mobile Internet là cơ hội vô cùng hiếm hoi và chúng ta rất may mắn khi được trải qua làn sóng bùng nổ này từ những ngày đầu tiên”.

Đến nay, VNGGames đã phát hành rất nhiều bom tấn mobile đình đám, trải dài ở các thể loại khác nhau. Chúng ta cũng trở thành đối tác tin cậy của rất nhiều đại gia game thế giới như Riot Games, Roblox, NCSOFT, Tencent Games…

Tuy khó khăn là vậy, nhưng anh Kelly Wong – Phó TGĐ VNG, CEO VNGGames vẫn tin tưởng việc thành lập các studio game mới ở thị trường quốc tế ít nhiều sẽ có thu hoạch: “Khi cố gắng mở rộng sang một thị trường mới mà chỉ dựa vào góc nhìn từ trong nước, không dựa trên chuyên môn, quan điểm, và kinh nghiệm ở từng quốc gia thì rất khó để thành công”. Điều này một phần xuất phát từ thực tế trong giai đoạn 2016 – 2019, VNGGames đã thử phát hành game từ xa nhưng kết quả khá hên xui. Việc mở rộng văn phòng ở nước ngoài sẽ tăng thêm cơ hội bản địa hóa game tốt hơn ở thị trường đó.

Và khi càng trưởng thành, thì người ta càng nghĩ nhiều hơn tới trách nhiệm. VNGGames hiểu rằng vai trò của mình không chỉ nên dừng lại ở một công ty kinh doanh game, mà còn phải phấn đấu cho sự phát triển và bộ mặt của cả ngành game Việt. Trong kỳ Seagames 30 được tổ chức tại Philippines (năm 2019), thể thao điện tử (TTĐT) chính thức được đưa vào thi đấu tranh huy chương và đội tuyển Việt Nam có được 3 HCĐ." Lúc đó anh nghĩ, nếu sự kiện này được tổ chức ở Việt Nam thì mình sẽ làm tốt hơn nhiều. VNG đã đồng hành và phối hợp chặt chẽ với Hội Thể thao điện tử và giải trí (VIRESA) trong việc thuyết phục Chính phủ, Ban tổ chức Seagames 31 tại Hà Nội đưa TTĐT vào thi đấu chính thức", anh Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành game tại Việt Nam, nhớ lại.

Kết quả là, đoàn Việt Nam giành 4 HCV, 3 HCB và đứng đầu Đông Nam Á. Sau thành công của Seagames 31 ở Hà Nội, VNG và VIRESA đã hỗ trợ tổ chức TTĐT thành công tại Seagames 32 (Campuchia) và tới đây là Seagames 33 ở Thái Lan (2025), cũng như thúc đẩy sự có mặt của môn thể thao này tại Asiad Hàng Châu và Olympic 2028.

Sự xuất hiện của thể thao điện tử trong các kỳ đại hội thể thao truyền thống như vậy có tác động rất lớn đến nhận thức xã hội về ngành game và góp phần khẳng định game là một phần quan trọng của nền kinh tế số.

Sẽ không chỉ dừng lại ở những thành công trong mảng phát hành, VNGGames hiện đang ấp ủ cho những kế hoạch “tham vọng” hơn: phát triển một IP riêng của mình. Theo anh Kelly, phát triển game vốn dĩ là công việc rất khó khăn, sẽ phải lựa chọn đúng thể loại, đúng nội dung, và phải qua một quá trình rất dài gồm 3 yếu tố: yếu tố kĩ thuật, yếu tố nghệ thuật – sáng tạo và yếu tố câu chuyện - gameplay. Kết hợp cả 3 thì thành 1 sản phẩm hoàn chỉnh nhưng tỉ lệ thành công trung bình chỉ là 1-2 game/10 game được sản xuất ra.

Tất nhiên nếu VNGGames tiếp tục là nhà phát hành game, thì với quy mô như hiện tại, anh Kelly cho rằng VNGGames vẫn sẽ ổn. Anh cũng thẳng thắn đánh giá doanh nghiệp mới ở giai đoạn phát triển được những tựa game casual và đang cố gắng phát triển các thể loại phức tạp hơn như MMORPG/RPG ở thị trường Việt Nam – thị trường mà VNGGames am hiểu sâu sắc nhất.

Để chạm tay tới giấc mơ này, VNGGames đang tích cực nghiên cứu, thử nghiệm, đầu tư nâng cao năng lực nhân sự cũng như năng lực công nghệ cốt lõi. Theo đội ngũ Artian (nền tảng vẽ kỹ thuật số kết hợp AI và nghệ thuật do VNGGames phát triển), việc ứng dụng AI trong quá trình sáng tạo đã giúp giảm thời gian và chi phí sản xuất lên đến 70%. Hiện nay, Artian đang được ứng dụng mạnh mẽ vào các công đoạn xử lý hình ảnh, video, phục vụ hiệu quả cho các game studio trong quá trình bản địa hóa tại nhiều quốc gia.

“Ý tưởng phát triển game và tạo ra IP xung quanh game đó là phù hợp với định hướng trở thành một doanh nghiệp toàn cầu. Đây là con đường không dễ dàng nhưng rất cần thiết để VNGGames tiếp tục tiến lên. VNGGames là BU lâu đời nhất và lớn nhất, do đó chúng ta có trách nhiệm lớn hơn nhiều trong việc tiếp tục thúc đẩy sự tăng trưởng của VNG nói chung”, anh Kelly khẳng định.

Đứng sau toàn bộ quá trình trưởng thành và sự tự tin mơ ước của VNGGames chính là một trong những thành quả lớn nhất của họ: xây dựng được văn hóa riêng của mình, tôn trọng sự đa dạng nhưng hiểu rằng cần đoàn kết để có sức mạnh. VNGGames đặc biệt ưu tiên yếu tố con người, nhất là trong bối cảnh đặc thù của BU này là thị trường và nhân sự mang tính quốc tế hóa rất cao. Tính chất của từng thể loại game, nhánh phát triển hay nhánh phát hành,… cũng đều rất khác biệt.

CEO VNGGames cũng chia sẻ trăn trở của mình khi doanh nghiệp phải đối mặt với những áp lực phát triển qua từng năm. Đó không phải là làm sao kiếm được nhiều tiền hơn, phát hành nhiều tựa game hơn, phát triển thành công IP riêng, mà là tìm cách phát triển đội ngũ nhân sự VNGGames. Anh Kelly khẳng định đây là điều quan trọng nhất anh cần phải làm trong vai trò lãnh đạo.

Trăn trở này không phải không có nguyên do. Hiện nay, việc tìm kiếm nhân tài ngành game ở Việt Nam vẫn còn rất khó khăn, không chỉ ở Việt Nam mà còn khắp Đông Nam Á. Do đó, chiến lược mà VNGGames đang áp dụng song song là vừa tuyển dụng nhân sự mới nhưng cũng vừa phát triển các nhân sự hiện tại thành nhóm quản lý để có thể dẫn dắt đoàn đội trong tương lai.

Tôn trọng sự đa dạng và tin tưởng trao quyền cho thế hệ hiện tại chính là chìa khóa tạo nên văn hóa VNGGames cởi mở mà thống nhất như hiện nay.

Nói về lí do lựa chọn Collaboration (Hợp tác) là 1 trong 3 giá trị cốt lõi, chị Vũ Thảo Di Cầm, một người đã gắn bó với VNG 15 năm, chia sẻ: “Chị đã thấy rất rõ trong suốt thời gian qua, là cho dù một team hay là một cá nhân, một phòng ban có làm rất tốt nhưng mà hợp tác không hiệu quả với nhau thì kết quả của VNGGames nói chung sẽ không được như mong muốn. Sau cùng, tất cả đều bị ảnh hưởng. Ở VNGGames thì sẽ không có câu chuyện tôi là một ngôi sao”.

Sự thay đổi này càng có ý nghĩa khi trước đây, các GS (game studio) của VNGGames làm việc khá độc lập, tự quyết định chiến lược, PnL (Profit and Loss Statement) của mình. Hồi đó, nội bộ thường gọi đùa là “các tiểu vương quốc Ả rập”.

Tất nhiên, sự thay đổi này không hề dễ dàng. Ngay cả với những “cây đa, cây đề” trong VNGGames, thì theo chị Cầm, mọi người vẫn phải học cách thay đổi tư duy, phải trả lời câu hỏi vai trò của tôi/của GS tôi như thế nào đối với VNGGames và bắt đầu thể hiện sự hợp tác, cùng nhau nhìn về cái chung thay vì nhìn về lợi ích của bất kì GS nào. Sự hợp tác này đôi khi có thể phải đánh đổi cả những chỉ số về tài chính – vốn rất được các GS quan tâm – nhưng đổi lại là những giá trị khả quan về chiến lược, về con người.

Giá trị về sự hợp tác, tinh thần tôn trọng lẫn nhau cuối cùng cũng đã nhận được sự ủng hộ của tập thể VNGGames. “Anh luôn động viên các bạn trẻ là hãy chiến đấu để “hạ gục” lớp già đi. Cứ như vậy, tụi anh cũng không ngừng phấn đấu, học hỏi nhiều điều mới mẻ từ các bạn trẻ và sau cùng, cả hai thế hệ sẽ đóng góp được nhiều giá trị cho công ty. Nếu mình thực sự coi VNG như một mái nhà thì chúng ta cần hoan nghênh và ủng hộ điều gì tốt nhất cho công ty”, anh Vương An Hải, Trưởng phòng phát hành game GS1 hóm hỉnh chia sẻ.

Bên cạnh “Collaboration”, VNGGames kì vọng “Ownership” (Tính chủ động) và “Honoring our words” (Giữ lời) cũng sẽ là kim chỉ nam để tất cả các thành viên cùng rèn luyện, thực tập hành động mỗi ngày và cùng nhau đi đến mục tiêu xa hơn, thúc đẩy sự sáng tạo và tinh thần “không ngủ quên trên chiến thắng”.

“Anh muốn mọi người trong VNGGames có thể xác định VNGGames một cách rất cụ thể, riêng biệt như một doanh nghiệp thật sự. VNGGames phải hiểu mình là ai và vai trò của mình như thế nào với VNG, đặc biệt là khi chúng ta muốn vươn ra thị trường quốc tế”. Anh Kelly tin tưởng rằng khi tập thể cùng chia sẻ chung tầm nhìn và mục tiêu, VNGGames sẽ vươn lên trở thành một trong những nhà phát hành và phát triển game hàng đầu trong khu vực.